آیا خواندن کتاب می‌تواند شما را خوشحال‌تر کند؟ مزایای کتاب‌خوانی برای سلامت روان و جسم

در دنیای پرسرعت امروز، جایی که استرس، اضطراب و فشارهای روزمره بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی شده‌اند، خواندن کتاب نه تنها یک سرگرمی کلاسیک، بلکه ابزاری قدرتمند برای بهبود کیفیت زندگی است. این مقاله، بر اساس نوشته مشهور سریدون دوی (Ceridwen Dovey) در مجله معتبر نیویورکر (The New Yorker)، به بررسی مفهوم کتاب‌درمانی (bibliotherapy) می‌پردازد. سریدون دوی، نویسنده استرالیایی که آثارش در نشریات برجسته‌ای مانند نیویورکر و وال استریت ژورنال منتشر شده، با تمرکز بر ادبیات و علوم انسانی، نشان می‌دهد چگونه خواندن کتاب می‌تواند به درمان مشکلات عاطفی کمک کند. نیویورکر، یکی از قدیمی‌ترین و پرخواننده‌ترین مجلات آمریکایی با بیش از یک میلیون خواننده هفتگی، از سال ۱۹۲۵ تاکنون مقالات عمیقی در زمینه فرهنگ، سیاست و سلامت ارائه می‌دهد. این مقاله خاص که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، به دلیل ترکیب تجربیات شخصی نویسنده با تحقیقات علمی، به یکی از پرخواننده‌ترین مطالب درباره فواید کتاب‌خوانی تبدیل شده است. بر اساس آمار غیررسمی از سایت‌هایی مانند ردیت و گودریدز، این مقاله میلیون‌ها بار خوانده و به اشتراک گذاشته شده و در انجمن‌های کتاب‌خوانی و وبلاگ‌های سلامت روان، به عنوان مرجعی کلیدی برای مزایای کتاب‌خوانی شناخته می‌شود. اهمیت آن در این است که نه تنها به فواید جسمی مانند کاهش استرس و بهبود خواب اشاره می‌کند، بلکه نشان می‌دهد چگونه خواندن می‌تواند به رشد روحی و افزایش همدلی منجر شود – چیزی که در تحقیقات دانشگاه ساسکس (University of Sussex) تأیید شده، جایی که خواندن تنها شش دقیقه می‌تواند استرس را تا ۶۸ درصد کاهش دهد. آمار دیگری از مطالعه دانشگاه ییل (Yale University) نشان می‌دهد که کتاب‌خوانان منظم، ۲۰ درصد کمتر در معرض مرگ زودرس هستند، و این مقاله را به اثباتی علمی برای انتخاب کتاب‌خوانی به عنوان عادت روزانه تبدیل می‌کند.

سریدون دوی در این مقاله، تجربیات شخصی خود را با کتاب‌درمانی ترکیب می‌کند. او توضیح می‌دهد که چگونه الا برتود (Ella Berthoud)، کتاب‌درمانگر، کتاب‌هایی مانند «هتل نیوهمپشایر» (The Hotel New Hampshire) نوشته جان ایروینگ (John Irving) و «عطر جیتِرباگ» (Jitterbug Perfume) نوشته تام رابینز (Tom Robbins) را برای درمان مشکلات عاطفی پیشنهاد می‌کند. الا برتود، که با دوستش سوزان الدرکین (Susan Elderkin) کتاب «درمان رمان: الفبایی از درمان‌های ادبی» (The Novel Cure: An A-Z of Literary Remedies) را نوشته، معتقد است که خواندن داستان‌ها مغز را در حالتی شبیه به مدیتیشن قرار می‌دهد و فوایدی مشابه مانند آرامش عمیق و کاهش استرس ایجاد می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که کتاب‌خوانان منظم، خواب بهتر، اعتماد به نفس بالاتر و نرخ افسردگی پایین‌تری دارند.

دوی به تاریخچه کتاب‌درمانی اشاره می‌کند: پس از جنگ جهانی اول، سربازان آسیب‌دیده با خواندن کتاب درمان می‌شدند. امروزه، این روش برای زندانیان، سالمندان مبتلا به زوال عقل و حتی کسانی که خواندن را ترک کرده‌اند (lapsed readers) استفاده می‌شود. او می‌گوید: «در عصر سکولار، خواندن داستان یکی از معدود مسیرهای باقی‌مانده به تعالی است، جایی که فاصله میان خود و جهان کوچک می‌شود.» خواندن باعث می‌شود فرد حس خود را موقتاً از دست بدهد، اما همزمان او را بیشتر به خودش نزدیک می‌کند.

تحقیقات علمی این ادعاها را تأیید می‌کنند. مطالعه‌ای در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ نشان داد کسانی که داستان زیاد می‌خوانند، در همدلی با دیگران بهتر عمل می‌کنند. در سال ۲۰۱۳، مطالعه‌ای تأثیرگذار ثابت کرد که داستان‌های ادبی همدلی را افزایش می‌دهد. سوزان کین (Suzanne Keen) در کتاب «همدلی و رمان» (Empathy and the Novel) این «فرضیه همدلی-نوع‌دوستی» را بررسی می‌کند و می‌گوید اگرچه اثبات مستقیم آن سخت است، اما خواندن لذت‌بخش، نوعی آزادسازی اخلاقی ایجاد می‌کند.

دوی نتیجه می‌گیرد که کتاب‌ها مانند دارو عمل می‌کنند و زخم هایی را که واقعیت بر تخیل وارد می‌کند، درمان می‌کنند. این مقاله نه تنها الهام‌بخش است، بلکه با آمارهایی مانند کاهش ۲۰ درصدی مرگ‌ومیر در کتاب‌خوانان (مطالعه دانشگاه ییل)، اثبات می‌کند چرا خواندن یکی از پرطرفدارترین موضوعات در محتوای مرتبط با کتاب‌هاست. اگر به دنبال خوشحالی بیشتر هستید، یک کتاب بردارید – جهان جدیدی منتظر شماست.

این مقاله بر اساس نوشته اصلی سریدون دوی (Ceridwen Dovey)، نویسنده استرالیایی و خالق آثاری همچون مجموعه داستان کوتاه “Only the Animals”، در مجله نیویورکر (The New Yorker) منتشر شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۵ است. دوی با ترکیب تجربیات شخصی و تحقیقات علمی، به بررسی کتاب‌درمانی پرداخته و نشان می‌دهد چگونه ادبیات می‌تواند زندگی را دگرگون کند.

منبع اصلی این مقاله را می‌توانید در وبسایت نیویورکر بیابید و برای مطالعه عمیق‌تر، به لینک مستقیم آن مراجعه کنید. اگر این مطالب شما را به دنیای کتاب‌ها کشانده، همین حالا از فروشگاه اینترنتی بساط کتاب بازدید کنید؛ جایی که مجموعه‌ای گسترده از کتاب‌های ادبی، روانشناسی و علمی منتظر شماست تا کتاب مورد علاقه‌تان را سفارش دهید و قدمی به سوی خوشحالی بیشتر بردارید.